Het is net als bij de Galvanistraat, ook van de Swammerdamstraat hoort ‘slechts’ een deel bij de eerste bouw van woningbouwvereniging Zuilen: de lage woningen zoals die ook in de De Lessepsstraat en Marconistraat staan. Latere uitbreiding van de woningbouw in Zuilen maakt de Swammerdamstraat langer, richting St.-Ludgerusstraat en ook aan de andere kant komt er een klein stukje bij, tot aan de F. Koolhovenstraat.
Een onderzoek naar het winkelbestand van Zuilen bracht aan het licht dat er veel, heel veel winkeltjes waren in Zuilen. De winkel ‘op de hoek’ lijkt wel een Zuilense uitvinding. En toch… in De Oude Bouw komen we er niet zoveel tegen en ook de Swammerdamstraat is maar mager met winkels bedeeld.
Laten we eens zien wat we tegenkomen op onze denkbeeldige wandeling omstreeks 1938-’39.
We lopen vanaf nummer 1, dus is de start bij de St.-Ludgerusstraat en daar komen we wel wat winkeltjes tegen. Overigens, hoewel hij als postadres in de St.-Ludgerusstraat zit, is het wel gepast om de schoenmaker op de hoek, de heer J.A. Versteegen, te vermelden.
Op Swammerdamstraat nummer 3, dus nog vóór de Ampèrestraat, komen we bij de winkel waar in aardappels gehandeld werd. Hier zat de winkel van de heer M. van Deudekom. Hij verhuisde naar de Ampèrestraat en in dit pand kwam schoenmakerij M. van Erve te zitten.
‘Hij verhuisde naar de Ampèrestraat’ betekent in dit geval dat hij verkaste, schuin aan de overkant, naar nummer 6, op de hoek Ampèrestraat en de Swammerdamstraat. De ingang van de winkel komt later in de Swammerdamstraat, de bovenwoning houdt als huisadres Ampèrestraat 35.
De heer M. van Deudekom werd al in 1937 opgevolgd de heer M. Visser, die op zijn beurt de groentehandel weer doorgaf (nou ja ‘gaf’, hij verkocht de winkel) aan zijn broer E.G. Visser. Na diens overlijden in 1962 stapte zoon P. Visser in de zaak. Die zal samen met zijn vrouw tot 19 juli 1994 een groentewinkel in dit pand hebben.
In de winkel van Bakkerij ‘De Tijdgeest’ in de Swammerdamstraat 12 staat het personeel achter de toonbank u vriendelijk toe te lachen. V.l.n.r. Jo Plantinga, E.C. Stekelenburg, juffrouw Wegrif en Kobus de bakker is er ook even bij komen staan.
De heer en mevrouw Visser (links) in hun winkel op de hoek van de Swammerdamstraat en de Ampèrestraat
Op de andere hoek, nummer 5, zit een bekende Zuilense leesbibliotheek: ‘Vosje’. Verzamelaars van oude ansichtkaarten hebben in 2015 spijt dat zij niet vaker in deze winkel zijn geweest: hier werden ansichtkaarten in eigen beheer uitgegeven die later behoorlijk zeldzaam blijken te zijn. Daarnaast werd menige kinderneus platgedrukt tegen de etalageruit die een onwaarschijnlijk rijke collectie speelgoed tentoonstelde. We zigzaggen wel erg door de straat, maar schuin aan de overkant zit halverwege het rijtje op nummer 12 bakker ‘De Tijdgeest’ van C. Plantinga. Als Plantinga de winkel van de hand doet, wordt deze voortgezet door de heer Molenbeek, maar het blijft een bakkerij. Het wordt nog steeds niet anders als A. van Klaveren de winkel overneemt. Het is in 2015 Kinderdagverblijf Duimelot.
‘Op nummer 19, de volgende hoek, heeft J.J. Kandelaar een melkhandel.’ Links de Swammerdamstraat, rechts de Linnaeusstraat. Zijn voorganger was Dirk Vermeulen: ‘die ventte met de hondenkar, en zijn vrouw deed de winkel’.
Op nummer 17 zat S.P. de Vries. Hij adverteerde in 1932 nog met ‘bakkerij Economia’ in de gemeentegids van Zuilen. Omstreeks 1938 zat in dit pand de heer van de Pol die de bakkerij een andere naam gaf: ‘De Kampioen’. Hij kreeg nog een compagnon, de heer Bep Damen. Onder hun leiding werd het grootste krentenbrood van Zuilen gebakken voor het personeel van de Demkafabrieken.
Het Museum van Zuilen was al een tijdje op zoek naar een foto van dit krentenbrood, maar 17 oktober 2013 kwam als reactie op de oproep deze foto over mail binnen. Met als bijbehorende tekst dat de heer Bep Damen links op de foto staat!
In het pand van De Kampioen komt later de heer Van Mechelen met zijn glashandel zich in de vingers snijden.
Op nummer 19, de volgende hoek, heeft J.J. Kandelaar een melkhandel.
Het laatste winkeltje dat we in dit ‘verlengde’ deel van Swammerdamstraat tegenkomen, is dat van de heer Van den Heiligenberg. Hij verkoopt rieten manden. Over een aantal jaren gaat Van den Heiligenberg op de Lijnmarkt in Utrecht nijverheidsartikelen verkopen. Dit was het laatste winkeltje, voordat we bij De Oude Bouw belanden.
Als we de Swammerdamstraat verder inlopen zien we dat bij de kruising Marconistraat geen enkele winkel op de hoek gevestigd is. Dat is heel ongebruikelijk, maar liefst vier hoekpanden en geen winkelpand! Ook vermeldenswaardig!
Gelukkig komen we als we verder gaan met onze wandeling bij de kruising met de De Lessepsstraat. Daar is iedere hoek wel bezet door een ‘buurtwinkel’. Aan de kant van Van den Heiligenberg (even het zigzaggen verlaten) zit de winkel met als postadres De Lessepsstraat 43. Hier zat Van Ommeren met zijn manufacturenhandel. (De heer en mevrouw Van Ommeren hadden twee dochters, Ger en Jans.) Na Van Ommeren komt in dit pand Olij.
De winkels van Olij en die van zijn overbuurman Bregman zitten op de hoek met de De Lessepsstraat. Een beschrijving van de winkels vindt u in dat hoofdstuk.
Links de winkel van de heer Bregman op de hoek van de De Lessepsstraat en de Swammerdamstraat
De feestetalage ter ere van het 25-jarig bestaan van de melk- en zuivelhandel Groenendaal. De officiële naam was melkinrichting Nieuw Zuilen. Tijmen Groenendaal heeft in 1921 de melkwinkel overgenomen van de heer Vossestein
U ziet hierboven de kinderen uit de ‘Oude Bouw’ gezamenlijk op één foto. Die werd genomen op de hoek van de De Lessepsstraat en de Swammerdamstraat. Met uitzondering van de zieke kinderen staan op deze foto dus alle kinderen van dat moment op de kiek! Ik ben niet aan tellen begonnen!
De laatste ‘ondernemer’ in de straat vonden we op de hoek F. Koolhovenstraat met de Swammerdamstraat. Hier zat in 1938 een van de oudere banken in Zuilen, de Nutsspaarbank. U kent vast nog wel die ovale metalen spaarpotten die je alleen bij de bank kon laten openen. Deze bank verhuisde naar de hoek van de Adelboldstraat en het Bisschopsplein.