De Dieselweg is genoemd naar Rudolf Diesel, die in 1858 als zoon van Duitse immigranten in Parijs werd geboren. Zijn schoolopleiding kreeg hij weer in Duitsland, waar hij ook bleef werken en wonen.
Diesel vond een motor uit die veel efficiënter was dan de toen in gebruik zijnde stoommachines. De dieselmotor was ook meer geschikt voor voertuigen, schepen en toepassingen in industriële bedrijven.
In 1913 vond Diesel onder nooit goed opgehelderde omstandigheden de dood bij een overtocht met de boot naar Engeland waarbij hij in het water belandde.
De Dieselweg is een van de eerste straten die in Nieuw-Zuilen werd gebouwd voor de werknemers van de twee grote fabrieken die in Zuilen neerstreken: de Wagon- en Bruggenfabriek Werkspoor en Staalgieterij Demka.
De wijk ‘Elinkwijk’
Door de komst van Werkspoor (1913) en Demka (1916) ontstond een grote behoefte aan woningen in de omgeving van de beide fabrieken. Om een ‘mooie tuinwijk’ mogelijk te maken werd de benodigde grond door de familie Elink Schuurman, voor een matige prijs verkocht. Om de familie voor dit gebaar te eren werd daarom aan de wijk de naam Elinkwijk gegeven.
Het bouwplan is van architect Karel Muller en omvatte 310 huizen, met enkele uitzonderingen van winkelhuizen en beambtenwoningen, alle voor werknemers bestemd, die hier ‘voor een lage huur’ een ruime woning met flinke tuin voor het kweken van groenten verkrijgen. De huizentypes verschillen enorm: grote woningen voor de chefs en bazen en kleinere voor de arbeiders.
De Dieselweg
In de Dieselweg stond het badhuis ‘Elinckwijk’, dat op 23 juni 1926 werd op geopend. Op nummer 2 komen we dit fenomeen van vroeger tegen.
Voor de arbeiders van Werkspoor en Demka, die hoofdzakelijk uit Amsterdam en Groningen kwamen, werden woningen gebouwd. In betrekkelijk korte tijd werden door de Woningbouwvereniging ‘Zuilen’ en de Bouwvereniging ‘Elinkwijk’ ruim zeshonderd huizen aan de woningvoorraad toegevoegd.
Bewoners moesten een ligbad ontberen, een bad in huis was toen alleen voor de rijken. Veel Later kwamen wel lavetten en douches, maar nog steeds geen baden. (Bij de directie van de grote fabrieken leefde het idee dat, als de werknemers hun handen maar wasten, zij van alle fabrieksvuil verlost waren.)
Een herinnering van een inwoner van Zuilen over het wassen thuis, zonder bad of douche, is: ‘Bij ons op de Daalseweg kocht mijn moeder eens in de week twee emmers heet water in de warmwaterwinkel. Ze vulde zo een grote teil met handwarm water. Daar gingen in: broer 1, dan broer 2, dan ik en tot slot de hond.’
De bouw van het badhuis aan de Dieselweg 2 door Bouwvereniging ‘Elinkwijk’ moest dan ook als een belangrijke stap voorwaarts in de hygiëne worden beschouwd. Met tien douchecellen en één badkuip was dit badhuis al vanaf de aanvang te klein, zodat de bezoekers soms uren moesten wachten voordat zij een douche of bad konden nemen.
De langverwachte uitbreiding laat op zich wachten: pas in 1964 wordt het gemoderniseerde en uitgebreide badhuis heropend en telt het 24 douchecellen.
Vanwege het geringe gebruik heeft men besloten het aantal ligbaden niet uit te breiden, ook na de verbouwing is er nog steeds één. De heropening bleef in Zuilen niet onopgemerkt, omdat de Utrechtse Stichting voor Badhuizen aan alle inwoners een gratis bad aanbood. Velen zouden daarvan dankbaar gebruikmaken!
In 1973 werd het badhuis gesloten.
Het badhuis van Zuilen. Een van de beheerders van het badhuis was de heer van Driesum. Als je langer dan de toegestane tijd in de doucheruimte verbleef, kon hij je met zijn gebonk op de deur hevig laten schrikken!
Meer weten over de Dieselweg en/of Zuilen: www.museumvanzuilen.nl